Hiện tại, số lượng người cao tuổi ở Việt Nam đang không ngừng tăng lên. Tỉ lệ người cao tuổi ở Việt Nam đã đạt mốc 17% số dân. Ngoài việc đối mặt với các vấn đề bệnh lý, những người cao tuổi này cũng phải đối diện với những rối loạn tinh thần. Các rối loạn tinh thần này thường bao gồm trầm cảm và lo âu.
Các nghiên cứu trên thế giới đã chỉ ra rằng, tỷ lệ người mắc trầm cảm và lo âu chiếm 25% trong tổng số bệnh nhân lớn tuổi đến các cơ sở y tế. Một nghiên cứu gần đây tại Viện Lão khoa Việt Nam cũng cho thấy tỷ lệ người cao tuổi mắc cả 2 bệnh trầm cảm và lo âu khi nhập viện là rất cao, lên đến 40%.
Nguyên nhân rối loạn tâm lý ở người cao tuổi
Trạng thái tinh thần sau nghỉ hưu và khả năng thích nghi
Đầu tiên, cần kể đến những áp lực tinh thần mà người cao tuổi phải đối mặt khi phải thích nghi với môi trường sống mới, từ giai đoạn làm việc tích cực chuyển sang giai đoạn nghỉ hưu.
Sau khi về hưu, họ phải đối mặt với sự thay đổi mạnh mẽ trong tâm lý, do thay đổi nếp sinh hoạt và hạn chế trong các mối quan hệ xã hội. Một số người cao tuổi gặp khó khăn trong việc thích nghi với giai đoạn khó khăn này, gây ra tình trạng "hội chứng về hưu", trong đó xuất hiện tâm trạng buồn chán, mặc cảm, thiếu tự tin, cáu gắt và nổi giận.
Sự tác động của bệnh tật
Mắc nhiều bệnh cùng lúc như tăng huyết áp, suy tim, tai biến mạch máu não, Alzheimer, Parkinson, không chỉ ảnh hưởng tới sức khỏe mà còn gây biến đổi mạnh mẽ và sâu sắc trong cách hành xử của người lớn tuổi.
Sự nặng nề và kéo dài của bệnh tật càng gia tăng sự biến đổi tâm lý. Điều này sẽ thể hiện qua tình trạng tinh thần không ổn định, cảm giác bất lực và sự xa lánh xã hội, làm người già cảm thấy mất niềm tin vào khả năng thích nghi với cuộc sống.
Người cao tuổi đến giai đoạn nào dễ bị rối loạn tâm lý?
Có hai giai đoạn trong cuộc sống của người cao tuổi thường xuất hiện tình trạng rối loạn tâm lý. Các giai đoạn này là từ 50-59 tuổi và sau tuổi 70. Thường thì phụ nữ cao tuổi thường bị mắc bệnh nhiều hơn so với nam giới cùng độ tuổi.
Những người có trình độ học vấn thấp và hoàn cảnh kinh tế khó khăn cũng dễ bị mắc bệnh tâm lý hơn. Đặc biệt, những người phải đối mặt với nhiều bệnh, đau đớn và thường xuyên nhập viện có khả năng cao hơn để trải qua tình trạng rối loạn tâm lý.
Các hình thức rối loạn tâm lý ở người cao tuổi
Trầm cảm: Đây là một trong những rối loạn tâm lý phổ biến nhất ở người cao tuổi. Người bị trầm cảm thường có tâm trạng buồn,mất hứng thú và tự ti. Họ có thể cảm thấy mệt mỏi về cả thể chất lẫn tinh thần, và thường không có hứng thú tham gia vào các hoạt động xã hội.
Lo âu: Rối loạn lo âu ở người cao tuổi có thể là kết quả của căng thẳng, sự lo lắng về sức khỏe, hay cảm giác bất an về tương lai. Những người này thường có cảm giác lo lắng không căn cứ, khó tập trung, và khó ngủ.
Mất trí nhớ: Rối loạn trí nhớ là một vấn đề phổ biến ở người cao tuổi, đặc biệt là khi liên quan đến bệnh Alzheimer. Người bị mất trí nhớ có thể quên mất thông tin quan trọng, gặp khó khăn trong việc ghi nhớ và tái hiện ký ức.
Sự biến đổi tâm trạng: Người cao tuổi có thể trải qua sự biến đổi tâm trạng, từ cảm giác bị tổn thương đến giận dữ và khó chịu. Vấn đề này có thể gây khó khăn trong việc duy trì mối quan hệ xã hội và tạo ra một môi trường không ổn định.
Rối loạn giấc ngủ: Người cao tuổi thường gặp khó khăn trong việc có giấc ngủ đủ và chất lượng. Họ có thể gặp vấn đề như mất ngủ, thức dậy nhiều lần trong đêm, hay có giấc ngủ nông.
Rối loạn tâm lý ở người cao tuổi là một vấn đề đáng quan ngại trong xã hội ngày nay. Để giải quyết vấn đề này, cần có sự kết hợp giữa việc cải thiện sức khỏe vật lý và tinh thần, nhằm giúp người cao tuổi duy trì tâm trạng lạc quan, sẵn sàng đối mặt với những thách thức của cuộc sống. Thêm vào đó, việc xây dựng môi trường xã hội tốt hơn cũng giúp duy trì, cải thiện chất lượng cuộc sống của người già trở nên tốt hơn.
Nguồn: Bác sĩ tốt nhất là chính mình tập 7